Vrijwillige chatcontrole in nieuw voorstel
Het omstreden wetsvoorstel om online berichten te scannen op kindermisbruikmateriaal (CSAM) krijgt een nieuwe wending. De Poolse EU-voorzitterschap heeft een aangepast plan ingediend waarin het scannen van berichten optioneel wordt in plaats van verplicht. Dit betekent dat techbedrijven zoals Meta, Microsoft en Google zelf mogen beslissen of ze de scans uitvoeren.
Privacy-experts blijven bezorgd
Hoewel de aanpassing een stap in de goede richting lijkt, stellen privacy-voorvechters dat het voorstel nog steeds ernstige problemen bevat. Patrick Breyer van de Duitse Piratenpartij noemt het “vooruitgang, maar nog niet acceptabel vanwege massasurveillance.” Ook de Chaos Computer Club uit Duitsland blijft sceptisch en benadrukt dat er meer vragen dan antwoorden zijn.
Dreiging voor encryptie blijft
Het oorspronkelijke voorstel vereiste dat alle berichten, zelfs versleutelde zoals bij WhatsApp en Signal, gecontroleerd zouden worden. In eerdere aanpassingen werd dit beperkt tot gedeelde afbeeldingen, video’s en links met toestemming van de gebruiker. Toch was dit niet genoeg om brede politieke steun te krijgen. Nu blijft de vrees bestaan dat het nieuwe vrijwillige model alsnog tot grootschalige monitoring leidt.
Beperking voor jongeren
Een ander omstreden punt is Artikel 6 van het wetsvoorstel. Hierin staat dat jongeren onder de 16 jaar geen populaire apps mogen gebruiken, waaronder versleutelde berichtenapps, sociale media en videogesprekken. Volgens critici is deze regel makkelijk te omzeilen via een VPN, maar het zou tieners onterecht beperken in hun digitale rechten.
Anonieme communicatie onder druk
Ook Artikel 4 (3) blijft een bron van zorg. Dit verbiedt gebruikers om anonieme e-mail- en chataccounts aan te maken. Volgens Breyer brengt dit grote risico’s met zich mee, zoals de inperking van klokkenluiders, politieke activisten en mensen die anoniem over gevoelige onderwerpen willen praten. Dit zou een bedreiging vormen voor de persvrijheid en online anonimiteit in Europa.
Wat gebeurt er nu?
Op woensdag 5 februari 2025 bespreken EU-wetgevers het aangepaste voorstel. Of deze versie voldoende steun krijgt, is onzeker. Breyer verwacht dat de hardliners in de EU-commissie het voorstel mogelijk te mild vinden en liever vasthouden aan de oorspronkelijke plannen. Daarmee blijft de toekomst van Chat Control onduidelijk.
Impact op AI en ChatGPT
De impact van Chat Control reikt verder dan alleen berichtenapps en sociale media. Experts waarschuwen dat strengere regels ook invloed kunnen hebben op AI-systemen zoals ChatGPT, die steeds vaker worden ingezet voor communicatie en informatieverwerking. Beperkingen op anonimiteit en encryptie kunnen het gebruik van AI-gebaseerde chatdiensten bemoeilijken, vooral in situaties waar privacy cruciaal is, zoals journalistiek en activisme. Hoe de EU deze ontwikkelingen in balans brengt met digitale rechten, blijft een belangrijke vraag.
